Mondiale tonijnvangst toen ik geboren werd: rond de twee miljoen ton. In 1980: rond de 2,7 miljoen ton. In 1990: rond de 4,3 miljoen ton. In 2000: rond de 5,8 miljoen ton. In 2004: 6 miljoen ton (Bron: National Geographic, april 2007).
Een grotere blauwvintonijn kan meer dan 2,5 meter lang worden en meer dan 200 kilo wegen. In vroegere tijden trokken ze vanuit de Atlantische Oceaan massaal door de Straat van Gibraltar, om uit te waaieren over de Middellandse Zee, waar ze zich voortplantten. Ze komen daarvoor naar de oppervlakte van de zee waar ze zich op hun zilverkleurige zijde draaien. Op dat moment zijn ze goed zichtbaar vanuit verkenningsvliegtuigjes, die de vissersschepen verwittigen.
Tegenwoordig worden de vissen ook al op jonge leeftijd gevangen en een jaar of twee-drie in zeekooien vetgemest met sardines of ansjovis. Op die manier krijgen ze vet, spekachtig buikvlees waar Japanners dol op zijn in de vorm van sushi. De vissen worden echter gedood voor ze zich hebben kunnen voortplanten.
Niet alleen de vissen zijn het slachtoffer; ook de mensen in Afrika zijn – weer eens – de dupe van de winstgevende visindustrie. Door jarenlange overbevissing is de visstand in bijvoorbeeld het Victoriameer sterk achteruitgegaan. De gevangen vis wordt in verwerkingsbedrijven schoongemaakt en getransporteerd naar Europa en Israël. De plaatselijke vissers verliezen hun inkomsten en de bevolking lijdt honger. Een erger dan aangrijpende foto in National Geographic: alleen het karkas van een nijlbaars blijft over als betaalbare proteïnebron voor Tanzanianen rond het Victoriameer… Wij krijgen het vlees, de Afrikanen het karkas.
Waarom blijft iedereen zo onverschillig? Waarom toont het VLAM reclamefilmpjes over vis (“Viiis! Zoveel lekker dat er iiis!”) zonder dat er iets van informatie wordt verstrekt over overbevissing en de maatregelen van onze overheid daartegen? Toen regelmatig berichten in de media kwamen over de met uitsterven bedreigde kabeljauw, kreeg ik van het VLAM een receptje in mijn mailbox met… kabeljauw. Op mijn verontwaardigde mail kreeg ik maar een lauw antwoordje. Ik weet het, ik weet het, onze Vlaamse vissers hebben het al zo moeilijk en er blijven er al niet zoveel meer over enzovoort. Maar als iedereen zo maar voort blijft vissen, kunnen ze binnenkort sowieso stoppen…
Op blikjes (geelvin)tonijn wordt tegenwoordig een labeltje gekleefd om aan te geven dat de vissen dolfijnvriendelijk gevangen worden. Leuk voor de dolfijnen natuurlijk. En het geweten van de koper wordt gesust.
We zijn de vissen aan het uitroeien. Het is een massaslachting vergelijkbaar met het uitroeien van de Amerikaanse bizon, alleen gebeurt het onder water.
Ik kocht al geen kabeljauw meer; moet ik nu ook al de tonijn laten staan? Ik ben nochtans verlekkerd op vis. Ik zou echter graag weten welke soorten ik nog wel mag kopen, maar het is verduiveld moeilijk om een keuze te maken, om voldoende informatie te vinden over waar de vis wordt gekweekt bijvoorbeeld. Niet dat gekweekte vis misschien zoveel beter is voor het milieu (onder andere ontsnapte vissen die ziekten overbrengen naar de wilde exemplaren), maar het is misschien al een stap in de goede richting. Veeakker doet wél moeite om een verantwoord assortiment vis aan te bieden (heb ik zonet gemerkt door te googelen); nu de rest van de winkels (en de overheid) nog…